اداب گفت‌وگو (بخش دوم)

آداب گفت‌و‌گو (جنبه روان شناختی)

ول انگاریِ «ولنگاری فرهنگی»

📝« در موضوع فرهنگ نوعی ولنگاری فرهنگی و بی اهتمامی در دستگاه های فرهنگی به چشم می خورد». 

        رهبر  انقلاب (در اولین دیدار با نمایندگان منتخب مجلس دهم، 16 تیرماه 1395). 

 دریک جست وجوی ساده در سایت های خبری چندین دیدگاه  درباره این قضاوت اخیر رهبر انقلاب قابل ردیابی است. در این یادداشت ها، در مواردی تحلیل های سیاسی و جناحی و در مواردی محکوم کردن برخی نهادهای سیاست گذار، از جمله شورای انقلاب فرهنگی، به چشم می خورد. با این حال همچنان توجهات جدی در ریشه شناسی این پدیده مشاهده نمی شود.  

20 ابرار، 12 مقربین است! (تحلیلی انتقادی بر یک ماجرای فرهنگی)

ماجرا از این قرار است که یکی از مدیران فرهنگی شهر،بر روی «صندلی داغ» یک برنامۀ زندۀ تلویزیونی می­‌نشیند و در پاسخ به پرسشِ «به خودتان چه نمره‌­ای می­‌دهید؟»، نمرۀ 12می­‌دهد. این نمرۀ ناپلئونی باعث می‌­شود که نقدهای رنگارنگی به سوی او سرازیر شود. برای نمونه این­که «با این عملکرد، 12 هم زیادت است(!)» تا این رنگ که «با این نمره، زحمات دیگر همکاران را نادیده گرفته‌­اید» یا این­که «بهتر بود این «نمره» در نسب با عملکرد «دیگر سازمان ­مشابه» داده می­‌شد و نه به صورت مطلق».

این نقدها، مدیر فرهنگیِ ما را بر آن داشت تا یادداشتی با عنوانِ «چرا نمرۀ دوازده؟» بنویسد و توضیح دهد که از دید او، (در کل) «نمره میانگین مدیریت در جامعه ما در همه حوزه‌­ها، به ویژه حوزه فرهنگ، پایین است» یا اینکه «وقتی می­‌گویم 12، یعنی (متاسفانه) بر خلاف ادبیات رایج مدیران ما، همه چیز خوب نیست، همه چیز عالی نیست و همیشه ما الزاماً بهترین و شایسته­‌ترین نیستیم».

حالا من، این ماجرا را بهانه کرده‌­ام تا سه نکته را در قالب این یادداشت تقدیم نمایم.

ریای فرهنگی

در دل عمل مطالعه کنیم!

پیشانی+نوشت در روزنامه اصفهان زیبا

ستون ثابتی برای «پیشانی+نوشت» در روزنامه اصفهان زیبا، سه شنبه‌ها در صفحه آخر. 

نوآوری، خلاقیت نیست!

سه شنبه هر هفته؛ با ستون «سهم من از فرهنگ» در روزنامه اصفهان زیبا

اکنون که عنوان «شهر خلاق» از طرف مدیران شهرداری، برای «اصفهان» پیش‌نهاد شده است، درنگی در تفاوت‌های دو مفهوم «خلاقیت»(creativity) و «نوآوری »(innovation) نیکو می‌نماید. به ویژه آن‌که بی‌توجهی به تفاوت‌های این دو مفهوم و مسیر متفاوتی را که هر یک می‌طلبد، آسیب‌شناسی گسترده‌ای دارد.

نوآوری، افزودنِ بر یک فرایندِ یا محصول موجود است. محصول یا فرایندی وجود داشته و به خوبی کار می­کرده است؛ ما آن را به منظور ایجاد کارایی بهتر یا برآوردن نیازی تازه تغییر می­دهیم. اما، خلاقیت، آفرینش چیزی خاص، تک و یگانه است؛ خلاقیت «بکر آفرینی» است. خلاقیت فرایندی است که به بکرآفرینی منجر می­شود. بهتر است برای روشن‌شدنِ تفاوت‌ها چند مثال متنوع بزنیم: هواپیمای بوئینگ 747 نتیجه خلاقیت در طراحی و تولید است. طراحی این هواپیمای غول پیکر یک شهامت، ابداع، خطر پذیری بی‌مانند بوده است؛ از هر هواپیمای بازرگانی بزرگتر است و کارایی‌های جدیدی دارد. اما شش مدل­ بعدی 747، نتایج نوآوری‌هایی هستند که پیرامون طرح اولیه صورت گرفته­است؛ آن ایده­ها بر روی ایدۀ اصلی سوار شده اند. مثال دوم، Facebook است. خلاقیتی در زمینه شبکه‌سازی اجتماعی؛ این ایده که همه شهروندان جهان، به سادگی، امکان به اشتراک­گذاری مطالب‌شان را داشته باشند و در طی آن، امروزه، کشوری با بیش از 200 میلیون جمعیت بر روی وب تشکیل شود. پس از این ایده، کلیه بازنگری‌های نوآورانه، چه در دیگر شبکه‌های اجتماعی و چه در Facebook بال و پرهایی به این ایدۀ اصلی است. «گلستان سعدی» چه؟ کتابی در نهایت ایجاز، روانی، عمومیت؛ داروخانۀ شربت‎‌های پند، در موضوعات گوناگون زندگی، از «سیرت پادشاهی» تا «عشق و مستی»، آنچه امروزه به آن «سبک زندگی» می‌گویند. «گلستان» نیز یک خلاقیت «همیشه خوش» است. اما اگر کسی، سبکِ مطلع زیبای «گلستان» را بگیرد، -منّت خدای را عزّ و جل که ...- و بر روی آن متن امروزینِی سوار کند، و این کار هم نسبتا موفق ار آب درآید، کار وی تنها یک نوآوری بوده است.