پیشانی؛ گاه‌نوشته‌های فرهنگی حامد صفایی‌پور

خواندن و نوشتن را دوست دارم. هم‌پیشانی‌هایم را دوست دارم. فکر می کنم باید درباره داشته‌ها و نداشته‌هایمان با هم حرف بزنیم.

پیشانی؛ گاه‌نوشته‌های فرهنگی حامد صفایی‌پور

خواندن و نوشتن را دوست دارم. هم‌پیشانی‌هایم را دوست دارم. فکر می کنم باید درباره داشته‌ها و نداشته‌هایمان با هم حرف بزنیم.

پیشانی؛ گاه‌نوشته‌های فرهنگی حامد صفایی‌پور

اینکه «تا مرد سخن نگفته باشد/ عیب و هنرش نهفته باشد» حرفی است و اینکه سخن نگوییم تا عیب و هنرمان نهفته باشد، حرفی دیگر.
بسیاری از بندگان خدا بوده اند که از اتفاق چون کمتر سخن گفته‌اند، تا عیب و هنرشان نهفته باشد(!)، یک عمر با عقاید و افکار من درآوردی سپری کرده اند.
«مرد» باید سخن بگوید، آشکار و روشن؛ تا با لطف حضرتِ «عقلِ جمعی» به عیوب سخن و اندیشه‌اش پی‌ببرد.
برای همین بر هر انسانی که دوست دارد اندیشمندانه زندگی کند، فرض است که با گفتن و نوشتن، خود را در معرض سرنیزه‌های سوزنده و سازنده نقد دیگران قرار دهد. و از عیان شدن عیب و رسوا شدن هنرش نهراسد. من برای آموختن، می‌نویسم.

هم‌پیشانی سلام!
نوشته‌های این وبلاگ، منتخبی از نوشته‌های به واقع جور واجور من در سایت پیشانی(www.pishani.ir)-در سال‌های 89 تا 92- است که به فراخور احوال و اوضاع شخصی و اجتماعی نوشته‌ام. بنا دارم برگزیده‌ای از آن نوشته‌ها را-با بازنگری اندک- به همراه نوشته‌های جدیدی در اینجا منتشر نمایم. امیدوارم همچون گذشته از نظرات شما بهرمند شوم.
حامد صفایی‌پور

آخرین دیدگاه ها

۲۲ مطلب با موضوع «کتاب (معرفی، بررسی و نقد)» ثبت شده است

  • ۱
  • ۰

من دیروز، 16 مهر ماه 96، در جلسه رونمایی کتاب «صد چالش زندگی» به نقد و بررسی این اثر پرداختم.  نقد من در سه دسته ارائه شد. نقد ساختاری-نگارشی، نقد درونی و نقد بیرونی. مراد از نقد درونی نقد اثر بر اساس پیش فرض‌ها و مقبولات آن است و مراد از نقد بیرونی، نقد همین پیش فرض‌ها. در نقد ساختاری هم به نکات نگارشی، وضوح مقدمه، وضوح مفاهیم کلیدی و دانش‌واژه‌ها پرداختم.

مهمترین نقد درونی من این بود که چگونه روش درمانی اکت (Acceptance Commitment Therapy )، که مهمترین مبنای نظری این کتاب است، از یک روش درمانی (تراپی) درباره بیماری های خاص بالینی به یک روش عمومی بهبود زندگی تبدیل شده است. استنادات این روش درمانی در متون اصلی آغازگران و ایده پردازان آن (برای نمونه استیو هیز) این دامنه کاربرد و این حجم از تاثیر را تایید نمی‌کند. برای نمونه استفاده از عبارت هایی از قبیل «استفاده از دارو و یک روز در هفته، اکت» در متون اصلی ماهیت بالینی، درمانگرانه و موضعی اکت را نشان می دهد. شواهد برای این ادعا فروان است. اکنون پرسش این است که چرا و چگونه یک روش درمانی بالینی به عنوان یک برنامه بهبود روانی به کار گرفته شده است؟ 

  • ۰
  • ۰
مجموعه ۱۲ جلدی راهنمای مربیان #فبک توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. عنوان جلد ۱۲ام این مجموعه #تیزفکری؛ مهارت فهم و سنجش استدلال" است که به قلم دکتر حامد صفایی‌پور تالیف شده است. «تیزفکری» به فرهنگی پر از #گفت‌وگو، #مدارا و #خردورزی تقدیم شده است. در ادامه فهرست کامل این مجموعه دوازده جلدی آمده است: 
  1. «تاریخچه و مبانی فلسفه برای کودکان»، نوشته مراد یاری‌دهنوی
  2. «آیا کودکان قادر به فلسفه‌ورزی هستند؟» نوشته مهرنوش هدایتی
  3. «نسبت فلسفه‌های تعلیم و تربیت و برنامه فلسفه برای کودکان» نوشته سعید ضرغامی
  4. «مبانی حلقه کندوکاو» نوشته  منصور مرعشی و یحیی قائدی،
  5. «تسهیل‌گری، اصول و شیوه‌های آن» نوشته مژگان رشت‌چی، 
  6. «تفکر نقادانه در عمل» نوشته سعید ناجی، 
  7. «داستانی برای کندوکاو» نوشته لیلا مجید حبیبی، 
  8. «ارزشیابی فلسفه برای کودکان»، نوشته یحیی قائدی، 
  9. «حلقۀ کندوکاو اخلاقی: تربیت اخلاقی در برنامۀ فلسفه برای کودکان» نوشته روح الله کریمی، 
  10. «علم‌ورزی در حلقۀ کندوکاو»، نوشته حسین شیخ‌رضایی، 
  11. «فبک در ترازو» نوشته خسرو باقری
  12. «تیزفکری: مهارت فهم و سنجش استدلال» نوشته حامد صفائی‌پور.
جهت تهیه این دوره می‌توانید 
در تهران، به فروشگاه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، خ کریم‌خان
در تهران، کتابفروشی مولی، خ انقلاب، ابتدای وصال 
در اصفهان، کتابفروشی نشذ نوشته، خ فلسطین، شماره تماس: 32226445-031 مراجعه فرمایید. 
  • ۰
  • ۰

برای من، تجربۀ تازه و دوست‌داشتنی نگاهی متفاوت به ادبیات و به طور خاص سعدی، با شنیدن شش سخنرانی دکتر سروش درباره سعدی با ضبط pioneer در مسیر اصفهان تا دانشگاه صنعتی رقم خورد و پس از آن به خواندن کتاب دکتر موحد برانگیخته شدم. کتمان نمی‌کنم که بخشی از جذابیت این کتاب هم ناشی از شخصیت دکتر موحد است که هم صاحب تالیفات دز منطقِ فلسفی و فلسفه منطق هستند و هم شاعر و نقّاد ادبی. این دو خصوصیت دکتر موحد، در کتاب دیگر ایشان با عنوان «البته واضح و مبرهن است که ...؛ رساله‌ای در مقاله‌نویسی» نیز متبلور است که این کتاب را به اثری بسیار خواندنی با ترکیب دو ارزش ساختارمندی و شورمندی ادیبانه تبدیل کرده است. موحد در این کتاب به دنبال ترسیم چهره ای از یک مقاله علمی است که با یک اثر هنری هماوردی می کند(!).این ایده برای من بسیار الهام‌بخش بود و چشمم را به قدرت ادبی اثار کلاسیک فلسفی -مثلا متن‌هایی از کی‌کگارد، هیوم و راسل- باز کرد. 

تا هنگامی که فرصت کنم «ریویویی» به درد بخور از این کتاب بنویسم شما را مهمان فهرست و آغازینه فصل اول این کتاب می‌کنم.

افصح المتکلمین

در کلاس درس فارسی دبیرستان به قصیده منوچهری: «شبی گیسو فروهشته به دامن/ پلاسین معجر و قیرینه گر زن» که رسیدیم، معلم کلاس چنین آغاز کرد:

  • ۰
  • ۰

به نقل از استاد مصطفی ملکیان در نشست معرفی این کتاب (متن و صدای این نشست: اینجا) و بنا بر بررسی‌های شخصی من در موضوع برهان‌های نوین نظم، کتاب «درباره خدا»، در سنت فلسفه تحلیلی و به زبان انگلیسی، بهترین کتاب در این موضوع است. کتاب در عین اینکه کتابی پر شور، روشن و دارای حواشی جذاب در معرفی فیلسوفان و کتاب‌های مهم آن‌ها در تاریخ پر پیچ و خم فلسفه است، و کتابی درآمد گونه و ذائقه آفرین به حساب می‌آید، اما اولا، مخاطب را با آخرین نظریات فلاسفۀ دین معاصر همراه می‌کند و در بند تاریخ فلسفه نمی‌ماند، یعنی در هر بخش از یک «فیلم تاریخی» شروع می‌کند و به یک «مستند زنده» ختم می‌شود(!)؛ ثانیا، در پایان هر بخش، درست مثل موزه‌هایی که در آن‌ها بخشی از کف یا دیوار اصلی بناهای تاریخی را نمایش می‌دهند، گزیده‌هایی از متون اصلی فلاسفه را عیناً برایتان می‌آورد تا احساسِ دوریِ خوانندگان با آن ماجراجویان تاریخ معرفت بشری کمتر و کمتر گردیده و شوق خواندن آثار احتمالا دشوار آن‌ها در او زنده شود. از این‌روست که در بخش پایانی فصل‌ها، تقریبا شاهد 50 نوع قلم متفاوت از فلاسفۀ اعصار مختلف هستیم و روشن است که این امر چقدر کار مترجم این اثر را سخت و البته ستودنی می‌کند(!). ( این «سختی» را نویسنده اثر نداشته است!) 

  • ۰
  • ۰

پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران، گروه فلسفه برای کودک(فبک)، یک مجموعه درسنامۀ 12گانه را با هدف تقویت دانش‌ها و مهارت‌های مربیان اندیشیدن منتشر کرده است. درسنامۀ «تیزفکری؛ مهارت فهم و سنجش استدلال» عنوان دوازدهمین جلد این مجموعه است که من با همکاری سرکار خانم یوسفی نوشته ام. بسیار خشنودم اگر این کتاب بتواند خوانندگان را سودی ببخشد و آنان را در بررسی نقادانۀ یک متن و دو مهارت «مطالعۀ متمرکز» و «نگارش آکادمیک»، دو مهارتی که از استدلال‌ورزیِ نقادانه تغذیه می‌کنند، چالاکتر سازد. لازم می‌دانم تاکید کنم که این اثر نیز همچون برخی از دیگر آثار این مجموعه فقط ویژه مربیان اندیشیدن و «فبک» نیست و به تناسب آموزش مهارت تفکر نقادانه (در سطح پیشرفته و دانشگاهی) تنظیم شده است. در ادامه با توضیحات بیشتر به سرفصل‌ها، روند و برخی ویژگی‌های «تیزفکری» اشاره می‌کنم:

 
  • ۰
  • ۰

اشاره: این مطلب در دومین شماره ماهنامۀ شهر کتاب (شهریور 1394) در پروندۀ «برهان بی‌نظمی: پرونده ای دربارۀ شکل‌های بالقوۀ ارتباط میان علم و دین»، ص 113، با ویرایش سردبیر مجموعه آقای دکتر عرفان خسروی و با عنوان «بن بست نظری» منتشر شده است. آنچه در ادامه می‌آید متن اولیه (ویرایش نشده) آن است: 

-تصویری از مقاله منتشر شده در ماهنامه شهر کتاب: اینجا


شرابی نو، در جامی قدیمی

نقدی بر پانوشت­‌های مترجم بر کتاب «خدا و فیزیک مدرن»

  • ۰
  • ۰

 

هفته یکی دو ایمل به دستمان می رسد که: آقا! ما دوستدار فلسفه ایم، چه کنیم و چطور فلسفه بخوانیم؟، ... پای ثابت پاسخهای ما هم به این دوستان،  این نوشته ستودنی آقای نجات غلامی است. برای همین دوباره پیشانی داغ اش می کنیم. 

نویسنده این مقاله خواندنی بر آن است: "....متاسفانه فلسفه به علت برخی دشواری ها انسان را در حین مطالعه سر در گم می کند و در نتیجه بسیار پیش می آید که یا نتیجه ­ای گرفته نمی شود و یا اینکه انحرافی اساسی صورت می گیرد. برخی از این مشکلات ذاتی فلسفه اند و برخی عارضی که به صورت فهرست وار تعدادی از آنها را در زیر بیان می کنم و اندکی توضیح می دهم. سپس طریقه پیش نهادیم را به صورت گام بندی شده ارائه می کنم. و در انتها یک کتابشناسی از آثار مهم ارائه می دهم."، با او همراه می شویم.

1. دشواری های فلسفه خوانی

  • ۰
  • ۰
هم‌پیشانی سلام
موضوع سایت پیشانی(pishani.ir) ( فعال در سال‌های 88 تا 92) آموزش، فرهنگ و تفکر بود. فهرست اهداف، موضوعات، نویسندگان و افراد تاثیر گذار بر سایت پیشانی را می توانید در شناسنامه پیشانی(+) ببینید.

این سایت هم‌اکنون به حالت نیمه‌هوشیار درآمده است. در این حالت گاهی مطالبی بر روی سایت قرار می‌گیرد، چیزهایی که نمی توان از تناسب آن با سایت پیشانی چشم پوشید اما آن روند منطقی منظم و پیشرونده فعلا وجود ندارد.

امید و برنامه آتی ما درباره پیشانی