به نقل از استاد مصطفی ملکیان در نشست معرفی این کتاب (متن و صدای این نشست: اینجا) و بنا بر بررسی‌های شخصی من در موضوع برهان‌های نوین نظم، کتاب «درباره خدا»، در سنت فلسفه تحلیلی و به زبان انگلیسی، بهترین کتاب در این موضوع است. کتاب در عین اینکه کتابی پر شور، روشن و دارای حواشی جذاب در معرفی فیلسوفان و کتاب‌های مهم آن‌ها در تاریخ پر پیچ و خم فلسفه است، و کتابی درآمد گونه و ذائقه آفرین به حساب می‌آید، اما اولا، مخاطب را با آخرین نظریات فلاسفۀ دین معاصر همراه می‌کند و در بند تاریخ فلسفه نمی‌ماند، یعنی در هر بخش از یک «فیلم تاریخی» شروع می‌کند و به یک «مستند زنده» ختم می‌شود(!)؛ ثانیا، در پایان هر بخش، درست مثل موزه‌هایی که در آن‌ها بخشی از کف یا دیوار اصلی بناهای تاریخی را نمایش می‌دهند، گزیده‌هایی از متون اصلی فلاسفه را عیناً برایتان می‌آورد تا احساسِ دوریِ خوانندگان با آن ماجراجویان تاریخ معرفت بشری کمتر و کمتر گردیده و شوق خواندن آثار احتمالا دشوار آن‌ها در او زنده شود. از اینروست که در بخش پایانی فصل‌ها، تقریبا شاهد 50 نوع قلم متفاوت از فلاسفۀ اعصار مختلف هستیم و روشن است که این امر چقدر کار مترجم این اثر را سخت و البته ستودنی می‌کند(!). ( این «سختی» را نویسنده اثر نداشته است!)
کتاب از جهت توجه به ارزش «بی طرفی (نسبی)» نیز یک نمونه اعلاست که در موضوعی چنین چالشی و بحث انگیز تا حد امکان منصفانه پیش می‌رود و آراء موافق و مخالف را با حفظ اعتدال مطرح می‌کند. و البته این امر باعث نمی‌شود که در برخی موارد و مواضع نظر شخصی خود را پنهان دارد و «پالمر» نیز سری در میان سرها نباشد و نظر شخصیِ مستدلِ خود را مطرح نکند. از اینروست که گاهی پالمر روبروی هیوم می‌نشیند و با او جر و بحث و مخالفت می‌کند و گاهی طنازی‌های نقادانۀ او را جدی می‌گیرد.
اینگونه ملاحظات کمک می‌کند خوانندۀ جوینده در مطالعه این اثر، خود طعم فلسفه‌ورزی را تجربه کند و از «مخالفت یا موافقت صرف»، یا حالت «منفعل» و صرفا شنونده خارج شود و «سنجشگرانه» به بررسی دلایل خداباوران و خداناباوران پردازد. پس می‌توانم با جرات بیشتری بگویم این کتاب به سبکی نوشته شده است تا خواننده را «فیلسوف» کند نه اینکه همچون سخنرانی یک پیرمردِ مورخ با صدایی ملال‌آور نظرات فلسفی را بازگو نماید. این کتاب حس و حال استاد جوانی را دارد که خود در هنگام تدریس از گفته‌های خود می‌آموزد.
به سهم خویش ار پالمر و مترجم محترم این کتاب خانم دکتر نعیمه پورمحمدی تشکر می کنم.
- به پیوست pdf متن اصلی کتاب را هم سنجاق می کنم. (اینجا)
مشخصات اثر: درباره خدا، مایکل پالمر، ترجمه نعیمه پور محمدی، انتشارات علمی فرهنگی.
بعد نوشت: حتما از مضمون کلامم فهمیده اید که من خواندن این کتاب را به همه نویسندگان آثار فلسفی در زبان فارسی به جهت الهام از روش نگارشی و روندِ چینشی آن دعوت می کنم. و امیدوارم در معرفی اندیشه های فلاسفه ایران و اسلام نیز از این ناپرهیزی‌ها بیشتر و بیشتر مشاهده شود. همچنین بررسی شود که چرا اینگونه آثار در جامعه علم پرور ما کمتر تولید شده و یا بیش از این، اصلا موضوعیتی ندارد. چه چیز یک فیلسوف آکادمیک و تراز اول معاصر را در نگارش چنین اثری برانگیخته است که فیلسوفان اکادمیک و غیر آکادمیک ما را بر نمی انگیزد.
31 شهریور 94
اصفهان