معرفی کتاب تیزفکری؛ مهارت فهم و سنجش استدلال

پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران، گروه فلسفه برای کودک(فبک)، یک مجموعه درسنامۀ 12گانه را با هدف تقویت دانش‌ها و مهارت‌های مربیان اندیشیدن منتشر کرده است. درسنامۀ «تیزفکری؛ مهارت فهم و سنجش استدلال» عنوان دوازدهمین جلد این مجموعه است که من با همکاری سرکار خانم یوسفی نوشته ام. بسیار خشنودم اگر این کتاب بتواند خوانندگان را سودی ببخشد و آنان را در بررسی نقادانۀ یک متن و دو مهارت «مطالعۀ متمرکز» و «نگارش آکادمیک»، دو مهارتی که از استدلال‌ورزیِ نقادانه تغذیه می‌کنند، چالاکتر سازد. لازم می‌دانم تاکید کنم که این اثر نیز همچون برخی از دیگر آثار این مجموعه فقط ویژه مربیان اندیشیدن و «فبک» نیست و به تناسب آموزش مهارت تفکر نقادانه (در سطح پیشرفته و دانشگاهی) تنظیم شده است. در ادامه با توضیحات بیشتر به سرفصل‌ها، روند و برخی ویژگی‌های «تیزفکری» اشاره می‌کنم:

 

«تیزفکری» یک درسنامه آموزش تفکر نقادانه در سطحی به نسبت پیشرفته تر، یا به اصطلاح آکادمیک‌تر، از مهارت تفکر نقادانه است. تفکر نقادانه یک حوزه میان‌رشته‌ای علمی است؛ دربردارندۀ شماری آمادگی‌ها، دانش‌ها و مهارت‌ها، که بر آن است تا کیفیتِ اندیشیدن فرد را ارتقاء بدهد. هدف این است که هر فرد سنجیده‌‌تر فکر کند و برای این هدف، ترفندها و مهارت‌های لازم را در چنته داشته باشد. پرورش روحیاتی هم‌چون رشادت فکری، انصاف در داوری و طرحِ پرسش‌‌های به‌جا، از دیگر پیامدهای مهارت در تفکر نقادانه است که زمینۀ مناسبی را برای «تیزفکری» و پویایی شخصیت فرد فراهم می‌کند.

محور اساسی محتوا و تمرین‌های این کتاب در پیرامون مفهوم استدلال‌ورزی نقادانه(Critical Reasoning) یا مهارت سبک‌سنگین کردن دلایل است. منطق پیشروی این اثر، ارائۀ سه گام اساسی در مسیر فهم و سنجشِ (نقدِ) استدلال است. این گام‌‌ها، تشخیص، بازسازی و ارزیابی استدلال هستند، که در فصل‌‌های 2 تا 6 بحث شده‌اند، تا در نهایت، در فصل 7، روند و نحوۀ به‌‌کارگیری همۀ این گام‌‌ها با ارایه یک روندنُما (فلوچارت) روشن گردد.

از دیگر ویژگی‌های این کتاب راهنمایی مستقیمِ مربیان و آموزگارانِ در تدریس مطالب کتاب است. این کار در سراسر کتاب با توضیح و بسط برخی عبارت‌ها، و آوردن مثال‌‌ها و نکته‌‌هایی برای آموزگاران در کادرهای جداگانه، صورت گرفته است.

در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است:

« ... به واقع این اثر قدری به اصطلاح آکادمیک¬تر است؛ با این¬حال، به گمان من، این اثر می‌‌تواند برای دیگر خوانندگان،- آن دسته از خوانندگان که مشغولیت‌‌های آکادمیک ندارند و فقط در پی افزایش کیفیت زندگی خود با یادگیری بیش‌ترند- سودمند باشد و به «تیزفکری» ایشان کمک کند. این «تیزفکری» می‌‌تواند سایۀ خود را در همۀ فعالیت‌های فکری، مواردی از قبیل نگارش اندیشمندانه2 (تامُّلی) (reflective writing)، مطالعة متمرکز(close reading)، گفتوشنود (dialogue)، مناظره (debate)، مذاکره (negotiation)، تدریسِ چالشی (controversial teaching)، تصمیمگیری و حل مسئله بگستراند و سطحِ اثرگذاری این فعالیت‌‌ها را بالا ببرد.

 

جهت تهیه: 
جهت تهیه این کتاب در تهران، می‌توانید به محل فروشگاه کتاب پزوهشگاه علوم انسانی واقع خ کریم خان، حد فاصل سپهبد قرنی و ایرانشهر مراجعه فرمایید.
 برای تهیه کتاب در اصفهان می‌توانید به نشر نوشته، واقع در خیابان نقاشی مراجعه فرمایید. 03132226445