ببخشید بابا که دو روز مدرسه نرفتی!

دخترم بهار!

دو روز به بهانه آلودگی هوا در هفت سالگی به مدرسه؛ جایی که دوستش داری و آنها تو و تو آنها را جدی می‌گیری؛ نرفتی. دو روز از یادگیرنده‌ترین روزهای زندگیت را در کنار همکلاسی‌ها و معلم دانا و مهربانت نبودی چراکه هم هوای شهر مناسب نفس‌کشیدن‌های معصومانه و خواهندۀ تو نبود و هم، رفتن و آمدنت با سرویس بنزین-سوز مدرسه، فضای این شهر را پژمرده‌تر می‌کرد. 

دخترم! من برای این دردمندی و بلای بزرگ که از جانب ما به تو وارد شده است پوزش می‌طلبم و درک می‌کنم که با این اتفاق چه «حق» بزرگی از تو ضایع شده است. درک می‌کنم که سه روز یادگیری در سال اول دبستان برای اندیشه و ذهن پویا و پرسشگر تو معادل چندین و چند سال از عمر من است و من اگر به این گناه بزرگ اعتراف نکنم کمترین وظیفه خود را به جا نیاورده‌ام. 

گفت‌وگو دربارۀ گفت‌وگو؛ مصاحبه با روزنامه اصفهان زیبا

سوال: آقای دکتر منظور شما از گفت­و­گو چیست؟ ما انسان هستیم. همه زبان داریم و با هم حرف می زنیم و سخن می­گوییم و در جامعه هم همه با هم گفت و گو می­کنند. آیا شما همین را در نظر دارید، یا چیزی بیش از این است؟ 

ابتدا باید تفاوت چندین مفهوم را روشن کنیم. یکی مفهوم مناظره، یکی مذاکره، یکی گپ­زدن و بالاخره گفت­وگو. مفاهیمی مثل تک گویی (منولوگ) و دیالوگ نیز باید روشن بشود. داشتن «زبان» که شما اشاره کردید، شرط فیزیکی گفت­وگو است؛ ولی گفت­و­گو شرط ذهنی و شروط روحی و روانی، احساسی و هیجانی هم دارد. ما ممکن است در ظاهر با هم حرف بزنیم، ولی با تحلیلی که از این حرف زدن انجام می‌گیرد روشن شود که واقعا با هم گفت‌و‌گو نمی‌کنیم؛  بلکه تک‌گویی می‌کنیم.

فلسفه و منطق علوم انسانی؛ مرور بر یک تجربه و مستندات آن (اسلایدها و جزوات)

اشاره: در سال 1389 این تجربه را داشتم که برای نخستین بار کتاب آشنایی با فلسفه(فلسفه اسلامی) علوم انسانی-مفطع پیش دانشگاهی- را در یکی از دبیرستان‌های اصفهان درس بدهم. این فرصت بهانه ای شد تا درباره ضرورت های آموزش فلسفه اندیشه کنم و برای تدوین متمم‌ها و روش‌های فکر انگیز در آموزش فلسفه کار ینمایم.

کتابها اشکال‌های متعددی داشتند. در کتاب رسمی فعلی(سال 89-90) آموزش و پرورش، ساختار و متن کتاب فلسفه به شکل دقیق و استدلالی پیش نرفته است و گاهی مقدمه و نتیجه، اصل و فرع، بیّنات و تنبیهات به یکدیگر آمیخته اند. در مواردی نیز استدلال ها و دعاوی از اساس غلط بوده و در نتیجه قابل دفاع نیستند. نتیجه این آشفتگی، آشفتگی دبیر در تدریس و دانش آموز در فهم مطالب است  وخامت این نتایج تا به آن‌جا پیش می‌رود که دانشِ امفهومی و فکر انگیزی همچون فلسفه، که جز با تامل و تفکر سروکار ندارد، به درسی حفظی و بی محتوا تبدیل می‌شود. این عوامل از جمله عواملی است که باعث بی علاقگی دانش آموزان به این درس شده است.

گفتار در فضیلت الکی‌نویسی

1.  چرا به نوشتن روی خوش نشان نمی‌دهیم؟ موانع روی خوش نشان ندادن ما به نوشتن چندگانه است اما یکی از موانع روان شناختی آن روحیۀ «کاملگرایی» است. این‌که درباره نوشتن استانداردهای سختگیرانه ای داریم. منتظریم شوت‌زن حرفه‌ای شویم و آنگاه شوت بزنیم. در حالی‌که تنها با شوت زدن و شوت زدن است که می‌توانیم شوت‌زن حرفه‌ای بشویم. 

سخنرانی ترویجی: آنچه دانشگاه درباره منطق تحقیق و رساله‌نویسی+فایل صوتی

آنچه دانشگاه درباره روش تحقیق و رساله نویسی به من نیاموخت.

رویکردی نقادانه به منطق تحقیق و روش رایج رساله نویسی

اشاره: در ایام نگارش رساله دکتری بارها به این فکر افتادم که پس از دفاع از رساله نوشته ای درباره آموخته ها و نیاموخته هایم در زمینه چگونگی پیشبرد پژوهش بنویسم. درباره همه نکته‌ها و ظرافت‌هایی که لازم است یک پژوهشگر در مسیر تحصیل و برنامه‌های پژوهشی مد نظر قرار دهد تا در نهایت - پس از طی یک مسیر تقریبا ده ساله- بتواند در مقطع دکتری یا در نخستین اثر تحقیقی خود کار ارزشمند و درخوری ارائه کند. برخی از این نکته‌ها در کتابهای روش تحقیق -البته غالبا به صورت غبار گرفته‌ای- موجود است و برخی کمتر بیان شده است. در هر حال کمتر دیده ام که این نکته ها به صورت پیوسته و تاکید شده ای بیان شوند.

 اکنون امیدوارم طرح موجز این نکات در این سخنرانی آغازگران این مسیر را مفید افتد و صاحب نظران را به اهمیت بازگویی چنین نکاتی برانگیزد.

🍃جهت ثبت نام می توانید از طریق این لینک در سایت بنیاد نخبگان اقدام فرمائید.

یکشنبه، 15 اسفند ماه، 1395، ساعت دو و نیم بعدازظهر 
بنیاد ملی نخبگان استان اصفهان 

________
فایل صوتی این سخنرانی در کانال تلگرام هم‌پیشانی بارگذاری شد
https://t.me/HamPishani/580

اهم مطالب مطرح شده در این جلسه: 

- مفهوم شناسی  جستجو(search) و تحقیق(Reaserch)

- منطق نگارش طرح تحقیق 

- منطق پیشرفت مقاطع دانشگاهی

- تفکر گردآوری؛ در روند جستجو و آشنایی با موضوع لازم است چه الویت‌هایی داشته باشیم؟ 

- انواع کتاب: کتاب‌های درامدگونه (مقدماتی)، کتاب درسی، هند بوک، دانشنامه‌، مقاله مروری، مجموعه کتاب‌ها ... هر یک چه نقشی در هدایت فکری دانشجو دارند؟ 

- نگارش آکادمیک همچون روش تحقیق (اشاره ای گذرا) 

- رساله چه چیزی نیست؟ 

-دکتر کیست؟! (یک دارنده مکتب دکترا به داشتن کدام توانایی شناخته می‌شود؟ (اشاره ای گذرا) 

محقق باشید! 

بیایید به دانشگاه برپا بدهیم!

اگر خواستید بفهمید کارتان به عنوان یک معلم #ارزش‌_آفرین است یا نه، ببنید اگر مثلا در تابستان، همین کلاس رسمی مدرسه را در جایی برگزار کنید و برای این کلاس پول خوبی هم از دانش¬آموزان دریافت کنید، آیا همین دانش¬آموز برای شرکت در این کلاس شوق و دغدغه دارد یا نه؟ این یکی از جملات پایانی¬ای بود که در هفته گذشته با دبیران ارجمند #هنرستان دخترانه نوایی در کارگاه «#فن_تدریس» در میان گذاشتم. امروز در اولین جلسه کلاس تاریخ و #فلسفه_علم، از دانشجویان دانشگاه صنعتی اصفهان پرسیدم: می-دانید چه زمانی می¬توانیم به معنای واقعی کلمه بگوییم: دانشگاه در حال تربیت «مهندس» است؟ و در واقع بود و نبودش فرق دارد؟  و پاسخ دادم: «وقتی که این شرکت‌ها و صنایع باشند که رزومه¬های خود را برای جذب شما به سوی‌تان ارسال کنند. به زبان دیگر، شما در این دانشگاه چنان تربیتی شده باشید و آموزشی دیده باشید که صرف مدرک و گواهی تحصیلی‌تان شرکت‌ها و صنایع را به طمع اندازند و تا برای استخدام (بخوانید استحقاق) شما در رقابت شوند!  و از غم از دست دادن یک کارشناس خبره جوان تحصیل‌کرده دانشگاه در اضطراب شوند. 

اندیشمندان خلاق در هجده سالگی چه می‌کنند؟

روش «پرورش فکری» اندیشمند خلاق -کسی که توان حل دست کم یکی از مشکلات کشورش را دارد- چگونه است؟ یک پژوهشگر چگونه می تواند مسیر مطالعات و کاوش های خود را از زمان شروع تحصیل طی کندتا به تدریج، تقریبا در یک زمان 10 ساله توان پرداخت عمیق به یک مساله را داشته باشد. در این نوشته ایده هایی کوتاه و اولیه را به این پرسش ارائه می کنم. 

مهم‌ترین مولفه در طی این مسیر، مولفه خوش فکری (قوه نقادی و قوه خلاقیت) دانش پژوه است. دارنده درک دکترا (و نه تنها مدرک) کسی است که توانایی طرح و پاسخ جویی روشمند یک مساله (نه موضوع) را داشته باشد. رسیدن به این سطح در یک نگاه اولیه، از دوره ابتدایی و پیش از آن شروع می شود. روش مواجهه با نقاشی کودکی که قرار است روزی فردی فرهیخته، حق طلب، کاوشگر و (شاید) مصلح اجتماعی بشود با کودکی که تنها «آجری در دیوار تکرارها» پنداشته می شود، متفاوت است. ما برای سهولت از همه اهمیت و حساسیت های دوران کودکی و نوجوانی می گذریم و اولین نقطه بررسی خود را دوره کارشناسی قرار می دهیم. 

برای این هدف، مطالعه کتاب های درآمدگونه (Introduction Book) از جهت محتــــــوا، و کسب مهارت های «تفکر تحقیقی» (مهارت های فکری پژوهش) از مهم‌ترین اهداف دوره کارشناسی است. یک دانشجوی کارشناسی لازم است با خواندن آثار درآمدگونه بسیار، به دیدی 360 درجه برسد. بر این مبنا، دلیل 120 واحد درسی دوره کارشناسی این است که دیدی همه جانبه به پژوهشگر جوان بدهد، تا ترکیب گر خوبی باشد و در مسیر پژوهش های آتی از هم نشینی رویکردها، روش ها و موضوعات متنوعی ایده آفرینی کند. 

گلولۀ برفی «گفت‌وگو» و بهمن «علم»