تفکر نقادانه و پیامدهای شیرین آن

کارگاه تفکر نقادانه و پرسش گری در کلاس درس (تهران)

کارگاه تفکر نقادانه و پرسشگری در کلاس درس

(ویژه‌ی دبیران همه مقاطع تحصیلی و دانشجویان و علاقه‌مندان علوم تربیتی)

🕰 جمعه 24 اردیبهشت 95 ساعت 8 تا 18 (در تهران) 

نوآوری، خلاقیت نیست!

سه شنبه هر هفته؛ با ستون «سهم من از فرهنگ» در روزنامه اصفهان زیبا

اکنون که عنوان «شهر خلاق» از طرف مدیران شهرداری، برای «اصفهان» پیش‌نهاد شده است، درنگی در تفاوت‌های دو مفهوم «خلاقیت»(creativity) و «نوآوری »(innovation) نیکو می‌نماید. به ویژه آن‌که بی‌توجهی به تفاوت‌های این دو مفهوم و مسیر متفاوتی را که هر یک می‌طلبد، آسیب‌شناسی گسترده‌ای دارد.

نوآوری، افزودنِ بر یک فرایندِ یا محصول موجود است. محصول یا فرایندی وجود داشته و به خوبی کار می­کرده است؛ ما آن را به منظور ایجاد کارایی بهتر یا برآوردن نیازی تازه تغییر می­دهیم. اما، خلاقیت، آفرینش چیزی خاص، تک و یگانه است؛ خلاقیت «بکر آفرینی» است. خلاقیت فرایندی است که به بکرآفرینی منجر می­شود. بهتر است برای روشن‌شدنِ تفاوت‌ها چند مثال متنوع بزنیم: هواپیمای بوئینگ 747 نتیجه خلاقیت در طراحی و تولید است. طراحی این هواپیمای غول پیکر یک شهامت، ابداع، خطر پذیری بی‌مانند بوده است؛ از هر هواپیمای بازرگانی بزرگتر است و کارایی‌های جدیدی دارد. اما شش مدل­ بعدی 747، نتایج نوآوری‌هایی هستند که پیرامون طرح اولیه صورت گرفته­است؛ آن ایده­ها بر روی ایدۀ اصلی سوار شده اند. مثال دوم، Facebook است. خلاقیتی در زمینه شبکه‌سازی اجتماعی؛ این ایده که همه شهروندان جهان، به سادگی، امکان به اشتراک­گذاری مطالب‌شان را داشته باشند و در طی آن، امروزه، کشوری با بیش از 200 میلیون جمعیت بر روی وب تشکیل شود. پس از این ایده، کلیه بازنگری‌های نوآورانه، چه در دیگر شبکه‌های اجتماعی و چه در Facebook بال و پرهایی به این ایدۀ اصلی است. «گلستان سعدی» چه؟ کتابی در نهایت ایجاز، روانی، عمومیت؛ داروخانۀ شربت‎‌های پند، در موضوعات گوناگون زندگی، از «سیرت پادشاهی» تا «عشق و مستی»، آنچه امروزه به آن «سبک زندگی» می‌گویند. «گلستان» نیز یک خلاقیت «همیشه خوش» است. اما اگر کسی، سبکِ مطلع زیبای «گلستان» را بگیرد، -منّت خدای را عزّ و جل که ...- و بر روی آن متن امروزینِی سوار کند، و این کار هم نسبتا موفق ار آب درآید، کار وی تنها یک نوآوری بوده است.

مغالطه‌های اخلاقی؛ برخی از شایع‌ترین‌ها (برگرفته از کتاب تیزفکری)

در منابع گوناگون تقسیم‌‌‌بندی‌‌‌های مختلفی از مغالطه‌‌‌ها ارائه شده است. در این بخش، با الهام از روش کتاب مبانی استدلال –نه البته با تعهد کامل به آن- به توضیح فشرده و گزیدۀ برخی از شایع‌ترین مغالطه‌‌‌های اخلاقی می‌پردازیم.

مغالطه چیست؟

در جامعه ما نگارش کتاب­‌هایی در زمینه گناهان کبیره بی­‌سابقه نیست؛ در این کتاب­‌ها به حد و حدود، آثار و پیامدهای گناهان اشاره می‌شود. به همین ترتیب می‌­توان گفت مغالطه‌­شناسی، گنا‌ه‌­شناسی در حوزه اندیشیدن است. مغالطه، شبه‌‌‌استدلالی اقناعی است؛ استدلال ضعیفی که به‌خوبی از نتیجه حمایت نمی‌‌‌کند. تأکید بر جنبۀ اخلاقی این مغالطه‌‌‌ها از دو جهت است: نخست این­که در آن‌ها غالباً دست ‌‌‌کم یک خطای اخلاقی رخ می‌‌‌دهد که اگر این امر عامدانه و عالمانه باشد، قُبحِ اخلاقی آن بیش­تر است؛ دوم این­که، لازم است این مغالطه‌­ها از مغالط‌ه‌­های منطقی متمایز شوند.

معرفی کتاب تیزفکری؛ مهارت فهم و سنجش استدلال

پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران، گروه فلسفه برای کودک(فبک)، یک مجموعه درسنامۀ 12گانه را با هدف تقویت دانش‌ها و مهارت‌های مربیان اندیشیدن منتشر کرده است. درسنامۀ «تیزفکری؛ مهارت فهم و سنجش استدلال» عنوان دوازدهمین جلد این مجموعه است که من با همکاری سرکار خانم یوسفی نوشته ام. بسیار خشنودم اگر این کتاب بتواند خوانندگان را سودی ببخشد و آنان را در بررسی نقادانۀ یک متن و دو مهارت «مطالعۀ متمرکز» و «نگارش آکادمیک»، دو مهارتی که از استدلال‌ورزیِ نقادانه تغذیه می‌کنند، چالاکتر سازد. لازم می‌دانم تاکید کنم که این اثر نیز همچون برخی از دیگر آثار این مجموعه فقط ویژه مربیان اندیشیدن و «فبک» نیست و به تناسب آموزش مهارت تفکر نقادانه (در سطح پیشرفته و دانشگاهی) تنظیم شده است. در ادامه با توضیحات بیشتر به سرفصل‌ها، روند و برخی ویژگی‌های «تیزفکری» اشاره می‌کنم:

 

نظریه و دامنه تفکر نقادانه؛ یک گفت و گوی مکتوب با مهدی خسروانی

آقای محمد مهدی خسروانی- پژوهشگر حوزه تفکر نقادانه(سنجشگرانه) و مترجم کتاب فرهنگ کوچک سنجشگرانه اندیشی به قلم نایجل وابرتن، در وب لاگ خود درباره سنجشگرانه اندیشی مطلبی با عنوان: دوستداران، در برابر ملکیان، منتشر نمود. من نظری درباره نوشته ایشان نوشتم (1391) و در آن ادعا کردم که: «... حذف عنصر هنری و زیبایی شناختی و احساس برانگیز کلام نه ممکن است و نه مطلوب». نظر من با پاسخ مبسوط و مستقلی از جانب ایشان همراه شد(+). اکنون این نوشته دومین پاسخ من به پاسخ ایشان و در واقع تاملی در نظریه و دامنه عمل تفکر نقادانه است. گمانم این است که پیگیری این موضوع می تواند برای علاقمندان به تفکر نقادانه و بطور خاص آموزش و بومی سازی تفکر نقادانه در جامعه ایرانی جالب توجه باشد. جهت سهولت شما پاسخ آقای خسروانی و پاسخ خود را در ادامه می آورم.  

مجموعه آموزشی در زمینه تفکر نقادانه (مهارت فهم و سنجش استدلال)-ویراست دوم

در این مجوعه آموزشی:

فایل صوتی یک دوره درسگفتار آموزش تفکر نقادانه - (حدود 20 ساعت)

همراه با اسلایدها، جزوات و تمرین‌های کلاسی

خواندنی‌هایی برای هر جلسه

در مجموع 55 کتاب الکترونیک انگلیسی و 5 کتاب الکترونیک فارسی آمده است

در ویراست دوم، علاوه بر چندین تغییر و تکمیل محتوایی، با ایجاد یک پنل مدیریتی، امکان دسترسی منظم و ساختارمند به محتویات این محصول فراهم شده است.

هزینه: 30000 تومان

جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت تیزفکری مراجعه فرمایید.

جهت سفارش این محصول می توانید به یکی از دو صورت زیر عمل کنید: 

کارگاه آشنایی با مهارت نقادانه (اصفهان- بهمن ماه93)

 

یکشنبه 19 بهمن ماه 93  دانشگاه هنر-   *نخستین تجربه تدریس مشارکتی من* نخستین تجربه تدریس تفکر نقادانه به دانشجویان رشته‌های هنر* برای ثبت نام می توانید با شماره 09157415988 تماس بگیرید.