بررسی کتاب: در ستایش دیوانگی، اثر کلاسیک اراسموس

این کتاب را به سفارش هیچ استاد و دوستی در دست نگرفتم. عنوانش مرا گرفت و طبق معمول کتاب را گشودم و یک بند آن را خواندم:

" ... اگر کسی هست که می خواهد به کار همه خرده گیری کند، نصیحت من به او این است که با پیروری از تیمون به بیابانی بگریزد و به در آنجا به تنهایی از عقل و دانش خود بهره بگیرد" (53).

برای آدم شلوع کنی چون من جمله مناسبی بود تا احساس کنم هیچ چیزی اتفاقی نیست، و این کتاب برای من نوشته شده است. همینطور هم بود(!)، و بنابراین در برابر لگدهای دردآور کارهای نیمه تمام مقاومت کردم و "در ستایش دیوانگی" اراسموس را وقت-دزدکی خواندم.

در دانشنامه فارسی ویگی پدیا مختصری درباره این اثر آمده است و آن اینکه(+):

درس­های عقلی در حوزه های علمی(مناظره مکتوب با آقای قاسم قربانی)

توضیح : موضوع این نوشته نقدی بر فلسفه برنامه درسی حوزه های علمیه است 

به خواهرم هدی، که نوشته مرا خواند، و حق را به من نداد ... 

مقدمه: نمایی از کلیت و دفاعیات این مقاله

بسی خرسندم که این گفتگوی مکتوب شکل گرفت و امیدوارم نتایج این وقت گذاری برای ما و دیگر خوانندگان مبارک باشد. به واقع معتقدم دو عامل مهم عقب ماندگی فرهنگی ما دوری از خردورزی موشکافانه و محدود کردن آزادی امر مستدلل است. از اینرو امیدوارم اینگونه بحث های نقادانه و آزادانه به دقت نظر و رشد فکری و فرهنگی همه ما بیانجامد. 

در مقام دفاع از نوشته خود با عنوان: "عقرب و قرب الهی..." (+) که به تحلیل نمونه­ای از ساده ­باوری­های مبلغان مذهبی در رسانه ملی،- و دیگر پدیده­ های مشابه،- می پردازد، و در پاسخ به نقدهای آقای قاسم قربانی در مقاله: "درباره لذت نیش عقرب، پاسخ به آقای حامد صفایی پور"(+)، نکاتی را گام به گام، و با استناد به نوشته های ایشان، بیان می کنم.

هوشیاری درباره ­پدیده تفسیر به خوی

توضیح: *این مقاله(/جستار) ابتدا به صورت یادداشتی در سایت پیشانی منتشر و آنگاه با بازنویسی کلی بر اساس نظرات همراهان هم پیشانی در دوماهنامه فرهنگی اجتماعی هابیل، پاییز 1392، منتشر گردید. 

درآمد:  این کوتاه-گفتار گامی در شناخت و تحلیل پدیده رایج «تفسیر به خوی» است. اصلی­‌ترین مدعای این نوشته این است: اگر چه بارها و بارها ما را، از شومی و نامبارکی «تفسیر به رای» بر حذر داشته اند، اما آنچه از آن مهم تر است و توجه به آن، در جامعۀ دین­داران هوشیاری بیشتری می‌طلبد، پدیدۀ «تفسیر به خوی» است. امر خطیری که می‌تواند همچون تهدیدی برای جوامع دینی عمل کند، و بیش از تفسیر به رای مخاطره آمیز باشد. 

«دین­دار» برای غلبه بر مشکل تفسیر به رای، راهِ خواندن و آموختن را پی می‌گیرد و به این وسیله از کمین شبهات و گردنه‌های شک می ‌گریزد، لیک پرسش اساسی این است که راهکار دیندار برای غلبه بر مشکل "تفسیر به خوی" چیست؟

دین­دارها –و به تناسب این پرونده- «حزب اللّهی ‌ها»، چگونه یقین می‌کنند که در عمل و تصمیم، نقش خوی و "خودپنداره­" خود را کم رنگ یا بی رنگ کرده‌اند؟  اگر پاسدار پرهیز از تفسیر به رأی، عالمان دین اند، پاسداران تفسیر به خوی چه کسان یا چیزهایی هستند؟... در این نوشته، تنها به برخی پاسخ‌­ها در این رابطه اشاره شده است.

نامه منتشر نشده به استاد مرتضی مطهری(ره)؛ شکر و شکایت های تازه

توضیح: این نامه در سی و دومین سالگرد شهادت استاد(1390) به دست ایشان رسید: لینک انتشار

حضور محترم جناب آقای مرتضی مطهری

با اهدای سلام؛ که نام خداوند است. 

بدینوسیله سی و دومین سالگرد شهادت شما را به پیشگاه حضرت ولی عصر(دیدارش نزدیک باد[1])، امت مسلمان، اندیشمندان، جوانان و نوجوانان، خواهران و برادران تبریک و تسلیت می گویم. شهادت گوارای وجودتان باد و غم از دست دادنتان ارزانی ما. و تبریک به اسلام که به قول استادتان، آیت اله خمینی[2](غریق دریای رحمت باد)، چنین فرزندانی را تربیت کرده است[3].

نگارش این سطور با دو نیت اصلی صورت گرفته است. نخست قدردانی از زحمات بی شائبه شما، زحماتی که در طول عمر پنجاه و نه ساله[4] خود متحمل شدید و دیگر طرح برخی پرسش های تازه که پس از شهادت شما، و در واقع اصابت آن گلوله داغِ سربی به سر و صورت مبارک­تان، بر صفحه ذهن و ضمیر ما باریدن گرفته و سه دهه است آنطور که باید و شاید، پاسخهای آنها را نیافته ایم. پرسشهایی که هر روز و ساعت یاد و خاطره راه و روش ستودنی شما را در خاطره ی ما زنده می کند، تا آنجا که گاهی در عالم خیال بر سر پاسخ­های احتمالی شما به این پرسشها، با خود و شما بگو مگو می کنیم و وقتی کار به بحث و جدل می کشد، برخود نهیب می زنیم که "ای خیال باف! از کجا که جواب آقای مرتضی مطهری بر این پرسش این باشد که تو فکر می کنی! و باز در خود فرو می رفتیم که اگر شما در میانمان بودید با این مسائل و پرسشهای تازه و امروزین ما چه می کردید و چه حرف های نگفته دیگری برایمان می زدید و چه آثاری از شما شاهد می بودیم؟ دریغ! که این خیال بافی ها جای نفسهای گرم و متانت بررسی شما را نمی گیرد و خدا می داند که گاهی چقدر دلتنگ­تان می شویم. اکنون این نوشتار را با تشکر از شما شروع می کنیم و آنگاه که رسم ادب بجا آوردیم، به سراغ پرسشها می رویم.