شبه مساله علم و دین در ایران

این یادداشت را به دعوت سیما فیلم درباره پرونده‌ای به مناسبت سخنرانی دکتر مظفر اقبال نوشته‌ام. برای وفاداری به ناشر لینک آن را در اینجا قرار می دهم: 
http://simafekr.tv/26572-2/

اسلامی یا مطلوب؛ نکته ای در اخلاق گفت و گو درباره اسلامیت ایده‌ها

تاملاتی نقادانه درباره مبانی نظری مرکز مشاوره انشاء ( در اصفهان)

اشاره: بخش اصلی این نوشته را در سال 91 نوشتم و بر روی سایت پیشانی  منتشر کردم. امروز(94.6.5) در سایت مهران یک مصاحبه با آقای میرزایی دیدم (اینجا) که رونمایی روشن تری از دعاوی ایشان و مرکز انشاء درباره علم اسلامی، روان شناسی و انسان شناسی اسلامی را شامل می­شد. خوشحال شدم چراکه همواره از وضوح و صراحت، به خصوص در مسایل معرفتی و به میدان آمدن بی حواشیِ دیدگاه ها خرسند می شوم. فرصت نداشتم حرفهای جدید جناب میرزایی را به تفصیل مورد بررسی قرار دهم اما بد ندیدم همان یادداشت قبلی را با ویرایش جدیدی که از برخی از دعاوی اخیر ایشان تاثیر گرفته است، بازنویسی و منتشر نمایم. این یادداشت را «تاملاتی نقادانه درباره مبانی نظری مرکز مشاوره انشاء» نام داده ام. 

دانلود فایل pdf این مقاله:  اینجا

حساب علم دینی در انگارۀ «هندسه معرفت دینی»؛ بررسی انگاره علامه جوادی آملی

مقاله تازه‌انگاشت(پاییز 92) دکتر خسرو باقری در بررسی حسابِ علم دینی در نظریات آیت الله جوادی آملی در یک کلام از «انسانی‌بودن معرفت» و «نسبیت معرفتی»- چه در علم و چه در دین- با دلایل عقلی و نقلی دفاع می‌کند. باقری در این مقاله، از فیلسوف و الاهی‌دانی کلاسیک، سهمی بیشتری برای عقلِ بالفعل انسانی طلب می‌کند؛ به علاوه، دکتر باقری دادخواستی تنظیم کرده است به نمایندگی حضرت حق(!) که پروردگار او را فرمان داده که به عالمان دین بگو: «کتاب آفرینش‌ و طبیعت من- هر یک جلدی مستقل از آثار من است؛ و (لطفا) تلاش نکنید یکی را از دل دیگری در بیاورید(!). من(خداوند) در نگارش هر دو اثر اهداف مستقل -گرچه همسویی - داشته ام.

دکتر باقری محکم سر این حرف ایستاده که اعتماد نویسنده(خداوند) به عقل بالفعل مخاطبانش(انسان) در درک مفهوم و منطوق این کتاب‌ها باید دیده شود و در هر نظریه دینی درباره عقل و دین و معرفت در حساب اید. «در حساب آید» یعنی: در نظریه استاد جوادی آملی سهمِ عقل انسانی آنچنان که باید و شاید در حساب نیامده است.

 دریافت مقاله: حساب علمی دینی در انگارۀ «هندسه معرفت دینی»؛ بررسی انگاره علامه جوادی آملی

پیوست: مقاله وجه تسمیه علم دینی دکتر باقری، نگارش حدود سال 1379 که در آن بر دایره المعارفی بودن نظریه استاد جوادی آملی اشاره شده است را می توانید اینجا ببینید:+ 

طرحوارۀ نظریۀ علم تجربیِ دینی در عرصه علوم انسانی

این متن جدیدترین متنی است که دکتر خسرو باقری نوع پرست در توصیف نظریه علم تجربی دینی در عرصه علوم انسانی به قلم خود تقریر کرده اند. بهانه نگارش این متن برگزاری جلسه ای است که قرار است در تاریخ 12.11.93 در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با موضوع نقد و بررسی این نظریه برگزار گردد. امیدوارم این نظریه بومی و مبتکرانه مورد توجه و سنجشگری علاقمندان و اهل نظر قرار گیرد. 

دریافت متن: طرح‌واره نظریه علم تجربی دینی در علوم انسانی 

بررسی سنجشگرانه نظریه علم دینی دکتر مهدی گلشنی

همزمان با برگزاری جلسه نقد و بررسی نظریه علم دینی دکتر گلشنی - 92/12/17- در دانشگاه اصفهان، گزیده مختصری از مباحث این جلسه را تقدیم می کنم . بر مبنای مقالات و مصاحبه های آقای دکتر گلشنی گزیده دیدگاه ایشان درباره علم دینی چنین است: 

گزیده دیدگاه

استدلال اساسی:

مقدمه (1): تعریف: علم دینی علمی است که مطالعه طبیعت را در چارچوب متافیزیک دینی دنبال کند و کلّیت قضایا را در چارچوب جهان بینی دینی ببیند

مقدمه (2): متافیزیک و جهان بینی دانشمندان در طرح، تعبیر و کاربرد نظریات علمی دخالت اساسی دارد

نتیجه: علم دینی نه تنها ممکن، بلکه ضروری و در عمل گریزناپذیر است

بررسی کتاب: مناظره هایی درباره علم دینی، دکتر خسرو باقری نوع پرست

این یاداشت صرفا برداشت های گزیده من از درونمایه این کتاب است؛ و به واقع مروزی جامع از این کتاب نیست 

درباره مناظره اول: 

تاریخ نگارش: 24/3/92

نخستین مناظره کتاب "مناظره هایی در باب علم دینی"- (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1391)- را خواندم. به نظر من نتیجه این مناظره که مناظره ای میان دکتر خسروباقری، استاد مصطفی ملکیان، دکتر حاتم قادری و حجه الاسلام نبوی است، تایید معقولیت نظریه علم دینی تجربی دکتر خسروباقری در میان دقت ها و ملاحظات استاد مصطفی ملکیان- با رویکرد تحلیلی و معرفت شناسانه- و دکتر حاتم قادری- با رویکرد جامعه شناسانه- و از طرفی، اولویت دغدغه و روش دکتر خسرو باقری، بر روش سیاستگذارانه حجه الاسلام نبوی در موضوع علم دینی است.