بیان بلاغی:استفادۀ نابه جا از ابزارهای بلاغی برای منحرف کردن یک عبارت، چه با ارزشگذاری مثبت و چه منفی.
تبیین بلاغی:
1. حسنتعبیر: استفاده از کلمات و عباراتی که تداعی ارزشگذاری مثبت میکنند.
- «دستدوم» بهجای «مستعمل»
- «مبارز آزادی» به جای «مخالف دولت»
2. سوتعبیر: استفاده از کلمات و عبارات جایگزین که تداعی ارزشگذاری منفی میکنند.
- «بی دست وپا» به جای «بی دقت»،
- «غربی» به جای «دگر اندیش».
تعاریف بلاغی: ایجاد نوعی پیشداوری در معنای واژگان یا عبارات
1. از طریق تعریف واژه:
- ازمایش بر روی حیوانات شکنجهگری است. بنابراین این پزشکان شکنجهگر هستند!
- قدرت اول دنیا کشوری است که سلاح اتمی داشته باشد. بنابراین آمریکا قدرت اول دنیا است.
2. از طریق مثال:
- مدیر مدرسه سپهر آدم آب زیرکاهی است، با پنبه سر می برد، از مدارس غیر انتفاعی نمی توان بیش از این انتظار داشت.
- شما مردها همه سر و ته یک کرباسید، آن از بابا که جواب درستی به آدم نمیدهد. این هم از تو که فقط بلدی مخالفت کنی و توی ذوق آدم بزنی!
-
مقایسههای بلاغی: تاثیر گذاری از طریق مقایسه
1. مقابسه مثبت:
- نگاه تو از آیینه زلالتر است!
- مثل سقراط، مثل یک سخنور توانا، حرف میزنی.
- حرف لیلا را گوش کن! از مادر مهربانتر است.
2. مقابسه مثبت:
- مثل کرکس به من زل نزن!
- عین دارکوب رو مخ منی!
- حرف لیلا، این مار خوشخط و خال را گوش نکن!
کلیشه های بلاغی: اشاره به گروه اندکی از افراد یک مجموعه تحت یک نام، توصیف یا اسم معرفه جمع، که تصویری از آن گروه میدهد که بر شواهد کافی مبتنی نیست و افراد را وادار به پذیرش میکند.
- دوباره گریه؟! چرا شما زنها اینقدر احساساتی هستید؟
من که با او هم اتاق نمیشوم، اصفهانی خسیس!
کنایه: این ابزار، شکاف میان مکالمهها را پُر میکند تا نیازی به توضیح دقیق منظور نباشد.
- انتخاب من به عنوان یکی از منتخبان تیم ملی، این امید را به وجود آورد که حداقل یک مدال طلا در بازی های جهانی کسب خواهیم کرد.
- غذا شور نیست، فقط جعبه نمک خالی است!
پرسش معنادار: پرسشهایی که بر برخی پیشفرضها متکی هستند و این پیشفرضها مستقل از جواب مخاطب مطرح شده است. پرسشگر می تواند به کمک این الگو پیشفرضهای خود را به ذهن مخاطب القاء کند.
- دیگر زنت را نمیزنی؟!
- با توجه به حس سابقهات در این اداره یخواهی با تصمیم من مخالفت کنی؟!
- تا کی میخواهی در مواضعت با مردم همراه نباشی؟!
طفره رفتن: فرار از زیر بار مسئولیت؛ این ابزار بیشتر در تبلیغ، سیاست و ... به کار میرود.
- برخی از پزشکان هنوز قانع نشده اند که آسپرین عامل سندرم ری در کودکان است. (در حالیکه 98 درصد از پزشکان قانع شده اند که آسپرین عامل سندرم ری در کودکان است.)
- ممکن است این طور نباشد که تمام خیابانهای شهر اصفهان نیاز به نوسازی و آسفالت مجدد دارند.
کاهندههای ارزش: کاستن از ارزش و تلاش برای کم اهمیت جلوه دادن کسی یا چیزی.
- این کارشناسان معاونت اجتماعی دنبال تلکه کردن ما هستند!؛ گشایش اعتبار برای ساخت برنامه با موضوع مبارزه با مواد مخدر؟! ... ما را گلابی فرض کرده اند.
- وقتی برای پاسخ به پرسشهای تکراری شما نداریم!
- از مهتاب بپرسیم؟! ... مهتاب لیسانساش را با نظر و نیاز گرفته است!
ریشخند، تمسخر، طعنه: در مباحثه، مناظره و جدل: سعی در خنداندن حاضرین به منظور متقاعد کردن آنها.
- شما میخواهید با این روشهای ناصرالدین شاهی، کسری بودجۀ خود را جبران کنید؟ ... حتما با دادن رانت بیشتر به صاحبان سرمایه!
- با این قدرت لابد برای شرکت در مسابقات بسکتبال هم درخواست دادهای؟
اغراق: برای تاثیرگذاری بیشتر از تشبیهها و تمثیلهای غیر معمول و گزاف استفاده میشود.
- محسن چاوشی بارانیترین صدا را دارد.
- بهترین لباس شب سال... در ژورنال ما.
دلیل بدلی: ارائه پشتوانهای غیر از دلیل و منبع موثق برای مقبولیت و پذیرفته شدن ادعای خود.
- مطالعات بسیار آنچه را همه میدانیم تایید کرد: هر چه تعداد فراگیران در کلاس کمتر باشد، یادگیری آنها بیشتر است.
- هیچ عاقلی نمیپذیرد که استقلال خود را برای داشتن چند اسباببازی خارجی تهدید کنیم!