دیدگاه‌های گفت‌وگو گریز (بخش دوم)، مراء هراسی

اسلامی یا مطلوب؛ نکته ای در اخلاق گفت و گو درباره اسلامیت ایده‌ها

مغالطه‌های اخلاقی؛ برخی از شایع‌ترین‌ها (برگرفته از کتاب تیزفکری)

در منابع گوناگون تقسیم‌‌‌بندی‌‌‌های مختلفی از مغالطه‌‌‌ها ارائه شده است. در این بخش، با الهام از روش کتاب مبانی استدلال –نه البته با تعهد کامل به آن- به توضیح فشرده و گزیدۀ برخی از شایع‌ترین مغالطه‌‌‌های اخلاقی می‌پردازیم.

مغالطه چیست؟

در جامعه ما نگارش کتاب­‌هایی در زمینه گناهان کبیره بی­‌سابقه نیست؛ در این کتاب­‌ها به حد و حدود، آثار و پیامدهای گناهان اشاره می‌شود. به همین ترتیب می‌­توان گفت مغالطه‌­شناسی، گنا‌ه‌­شناسی در حوزه اندیشیدن است. مغالطه، شبه‌‌‌استدلالی اقناعی است؛ استدلال ضعیفی که به‌خوبی از نتیجه حمایت نمی‌‌‌کند. تأکید بر جنبۀ اخلاقی این مغالطه‌‌‌ها از دو جهت است: نخست این­که در آن‌ها غالباً دست ‌‌‌کم یک خطای اخلاقی رخ می‌‌‌دهد که اگر این امر عامدانه و عالمانه باشد، قُبحِ اخلاقی آن بیش­تر است؛ دوم این­که، لازم است این مغالطه‌­ها از مغالط‌ه‌­های منطقی متمایز شوند.

آیا "دیگ" می‌تواند به "دیگ" بگوید: رویت سیاه است؟! ( درباره اخلاق نقد)

به نظر شما دیگ می تواند به دیگ بگوید: رویت سیاه! بنده در این نوشته می‌خواهم چندین صغرا و کبرا ترتیب دهم و به این پرسش پاسخ نسبتا متفاوتی بدهم.

آداب گفت و شنود در ابعاد اعلامیۀ ترحیم!

عطر ورق: العقول مواهب، "خرد جمعی" موهبت است. امام علی(س)

       اشاره: یکی از دوستان قدیم و شفیق که مدیر یک جلسه‌ای هفتگی و مباحثه‌ای است، از من خواست تا در یک صفحه کاغذ A-4 مهمترین نکاتی را که درباره گفت و شنود به نظرم می رسد بنویسم و با سرعت برایش ایمیل کنم. می ­گفت: می­خواهد چیزی باشد که آن را مثل اعلامیه های ترحیم که روی فرش مساجد می­گذارند، روبروی هر فرد شرکت کننده در جلسه قرار دهد(!) تا نسبت به ضوابط آن دقت و تعهد داشته باشند.

پیشنهاد وسوسه انگیزی بود. نوشته­ نهایی من این شد که می‌بینید، نه مهمترین نکات را دربردارد و نه به اندازه یک اعلامیه ترحیم است(!). نکته‌­ها را در سه دستۀ الف-جنبه روانی گفت و شنود، ب-جنبه معرفتی گفت و شنود، ج-روش نقد و بررسی در گفت و شنود،  گردآورده ام. تا چه مقبول افتد و در نظر آید.